Quận Gò Vấp không chỉ là khu vực phát triển năng động mà còn lưu giữ nhiều di tích lịch sử quan trọng, phản ánh quá trình hình thành và phát triển của vùng đất này. Những cac di tích lịch sử ở quận Gò Vấp không chỉ mang giá trị lịch sử mà còn là điểm đến văn hóa thu hút du khách và người dân tìm hiểu về truyền thống. Dưới đây ACC HCM sẽ cung cấp danh sách một số di tích lịch sử tiêu biểu tại Quận Gò Vấp.
1. Đình Thông Tây Hội
Đình Thông Tây Hội, trước năm 1944 có tên đình làng Hạnh Thông Tây là một ngôi đình cổ ở Gò Vấp. Đình được xây dựng vào khoảng năm 1679, ngày nay đình còn được biết tới như là ngôi đình cổ nhất của vùng đất Gia Định xưa và của cả miền đất phương Nam còn tồn tại. Đình Thông Tây Hội là nguồn tư liệu phong phú về cư dân vùng Gò Vấp, một vùng đất ra đời tương đối sớm đối với Sài Gòn – Gia Định. Với giá trị kiến trúc nghệ thuật, lịch sử, xã hội, đình được Bộ Văn hóa Thông tin công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật văn hóa lịch sử cấp quốc gia năm 1998.
Đình Thông Tây Hội là ngôi đình có cấu trúc thuộc dạng đình cổ ở miền Nam thế kỷ 19. Đình hiện vẫn gìn giữ được gần như nguyên vẹn cấu trúc và vật liệu xây dựng của ngôi đình cổ.
Toàn bộ khu đình tọa lạc trên một khu đất rộng 5.188m2. Do bị dân lấn chiếm một phần đất để ở nên hiện nay chỉ còn khoảng 1.500m2. Đình quay về hướng Đông. Cổng đình xây theo kiểu tam quan. Sân Đình rộng, có một số cây cao khoảng 10m. Mặt bằng kiến trúc của đình tạo thành hai trục song song với nhau: một trục dài (trục chính) gồm võ ca, chánh điện; một trục ngắn (trục phụ) là nhà hội sở. Kiểu mặt bằng kiến trúc này rất phổ biến đối với công trình kiến trúc tôn giáo ở miền Nam thế kỷ thứ 18 – 19.
Võ ca có kích thước: ngang 14m, sâu 17,5m, cao 4m là nơi xây chầu, hát bội gồm 7 nếp nhà và 52 cột gỗ, không có tường bao xung quanh.
Chánh điện gồm: 2 nếp nhà ghép trùng nhau theo kiểu “trùng thiềm điệp ốc”. Mái của hai nếp nhà cạnh sát nhau. Tất cả có 48 cột, chia thành 8 dãy cột, mỗi dãy có 6 cột. Bốn cột giữa cao nhất là 4,5m; có đường kính là 30 cm (thường được gọi là “tứ tượng”) là nơi quan trọng nhất, linh thiêng nhất – nơi đặt bàn thờ các vị thần. Các chân cột ở chánh điện được có khắc hình lăng trụ thắt ở giữa. Trên nóc chánh điện có tượng lưỡng long tranh châu bằng gốm men xanh, quanh chánh điện có tường gạch.
Nhà hội sở là văn phòng ban trị sự, nơi tiếp khách và chuẩn bị tế lễ, có kích thước ngang 12m, dài 19m, cao 4,2m; có 56 cột, chân cột kê đá xanh, có 3 nếp nhà “trùng thiềm điệp ốc”; có vách ván ngăn phòng làm việc với nhà kho.
Toàn bộ ngôi đình lợp ngói âm dương, bộ vì kèo chịu lực bằng gỗ, nền lót gạch tàu (30 cm x 30 cm).
- Địa chỉ: 321, Thống Nhất, P. 11, Q. Gò Vấp, Tp. Hồ Chí Minh
2. Chùa Nghệ Sĩ (Nhựt Quang Tự)
Chùa Nghệ sĩ (còn có tên Nhựt Quang Tự, Phật Quang Tự) là một ngôi chùa nằm ở số 116/6 đường Thống Nhất, Phường 11, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh.
Lịch sử của ngôi chùa có thể tính từ năm 1958, khi NSND Phùng Há xin được tiền để Hội Nghệ sĩ Ái hữu Tương tế mua đất nhằm làm nơi yên nghỉ cho những nghệ sĩ cải lương. Tuy nhiên khi mua được mảnh đất 6.080 m² thì lại để bỏ không gần 10 năm trời vì không có tiền xây chùa.
Năm 1969, bầu Năm Công (Lê Minh Công) thấy đất bỏ không nên quyết định xin Phùng Há cho dựng am để tu hành. 1970, am hoàn thành, lúc đó bầu Năm Công quyết định bán vì không còn tiền trả nợ. Bầu Xuân đồng ý mua lại am với giá tương đương gần 100 cây vàng. Từ đó, am được xây thành chùa và trở thành nơi mai táng của nhiều nghệ sĩ.
Người đầu tiên được mai táng tại chùa là nghệ sĩ Tư Út vào năm 1970. Ông mất ở Phnôm Pênh năm 1946, khi tuổi đời mới 36, đang đi hát cho đoàn Phụng Hảo và theo nguyện vọng của gia đình muốn được thờ phụng ở quê nhà. Khi ấy chùa Nghệ sĩ vẫn lấy tiêu chí Tứ thân phụ mẫu của nghệ sĩ làm chuẩn nên khi một nghệ sĩ qua đời, người thân của họ cũng được chôn cất tại nơi đây. Đến năm 1994, khi am thành chùa hoàn chỉnh thì tiêu chí này bị loại bỏ và từ đó đến nay chỉ có những nghệ sĩ mới được mai táng tại đây.
- Địa chỉ: 116/6 đường Thống Nhất, Phường 11, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh.
>>> Xem thêm về Hướng dẫn tra cứu thông tin sổ đỏ online mới nhất
3. Miếu Nổi (Phù Châu Miếu)
Miếu Phù Châu thuộc khu cù lao trên sông Vàm Thuật (xưa gọi Bến Cát), một nhánh của sông Sài Gòn, nay thuộc phường 5, quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh.
Miếu có diện tích khoảng 550 mét vuông và được xây gần như bao trùm trên một cồn đất nhỏ hình bàn chân có diện tích khoảng 2500 mét vuông nổi giữa sông Vàm Thuật. Dưới chân cồn đất có nhiều đá xanh lồi xung quanh.[1] Do địa hình khá đặc biệt nên còn có tên gọi dân gian là Miếu Nổi. Khách muốn sang Miếu Nổi phải đi bằng đò.
Miếu Phù Châu nằm trên cồn đất nhỏ diện tích khoảng 2500 mét vuông, bốn bề là sông nước. Hai bờ sông, bờ Tây là khu dân cư (thuộc phường 5, Gò Vấp), bờ Đông là vùng chuyên canh (thuộc phường An Phú Đông, quận 12), bao gồm cả hai bến đò Miếu Nổi và Bến Cát, nay còn lưu giữ đôi chút khung cảnh miệt vườn của vùng đất Gia Định xưa.
Mặt tiền miếu quay về hướng Nam, được cất theo kiểu chữ tam (三), gồm ba toà nhà nối liền nhau bởi hai sân thiên tỉnh hẹp có lợp mái. Mái lợp ngói âm dương tráng men xanh ngọc, gồm hai tầng chồng khít lên nhau. Trên nóc mỗi toà nhà đều trang trí rồng chầu hạt ngọc, rồng chầu tháp Cửu phẩm, rồng chầu cuốn thư. Trên bốn đầu đao cong lên có gắn hình tượng Long, Ly, Quy, Phụng và các họa tiết: hoa cúc dây, lá nho, sông nước… Các bức tường được quét vôi màu hồng đậm, các mí cửa sơn màu đỏ.
Toàn bộ kiến trúc trong miếu được trang trí tinh xảo, đắp nổi hình rồng, phượng và cẩn sứ, các mái vòm cũng được cẩn sứ và ghép hình tỉ mỉ. Hai bên tường được cẩn sành mô tả các hình tượng tính ngưỡng dân gian. Trong khuôn viên miếu có cây si cổ thụ tồn tại gần 100 năm. Xung quanh khuôn viên có ghế đá, dành cho du khách đến nghỉ chân và ngắm cảnh. Phía ngoài có miếu nhỏ thờ ông Hổ, một dạng tín ngưỡng sơ khai mang màu sắc Vật linh giáo do người Hoa mang theo từ quê hương tới. Bên trong miếu đặt một bệ thờ giả sơn với năm tượng hổ ở tư thế chồm.
- Địa chỉ: Đường số 15, Q. Gò Vấp, Tp. Hồ Chí Minh
>>> Xem thêm về Thủ tục thay đổi thông tin sổ đỏ tại TPHCM
4. Nhà Thờ Hạnh Thông Tây
Nhà thờ Hạnh Thông Tây là một nhà thờ Công giáo ở Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Nhà thờ tọa lạc tại số 53/7 đường Quang Trung, phường 11, quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
Xứ đạo Hạnh Thông Tây được thành lập năm 1861 do Linh mục Puginier gầy dựng. Ban đầu chỉ có gia đình ông Đốc phủ Ca và một vài gia đình quyền thế trong ngôi làng nhỏ có tên Hạnh Thông Tây xin gia nhập đạo. Sau đó, khoảng 400 người ngoại giáo có của cải trong làng đến xin học đạo, rồi số người càng lúc càng đông. Lúc ấy, chưa có nơi tụ họp nên một số người khá giả đã hiến tặng ngôi đình thờ làng của họ để dựng ngôi nhà nguyện. Thế là ngôi giáo đường đầu tiên hình thành.
Thăng trầm theo thời gian, nhà thờ đầu tiên do cha Jourdain xây dựng đã được cha Tôma Dưỡng cất lại, còn nhà thờ hiện nay dược xây dựng vào năm 1921 dưới thời Linh mục Matthêu Hồ Tấn Đức làm cha sở (1921-1939). Đây là một di tích tôn giáo vừa cổ kính vừa độc đáo. Nhà thờ được xây dựng trên diện tích 560 m2, chiều cao là 20m. Ban đầu tháp chuông có hình tháp nhọn, nhưng vì đây là vùng có nhiều máy bay quân sự bay qua nên cơ sở Hàng không Đông Dương đã xin Đức Giám Mục J. Cassaigne cho hạ thấp tháp chuông nhà thờ Hạnh Thông Tây theo văn thư đề ngày 29/10/1953. Từ đó, tháp chuông có hình vuông như hiện nay.
Giờ lễ nhà thờ Hạnh Thông Tây:
- Chúa nhật: 05:00, 07:30, 09:30, 16:00, 17:30, 19:00
- Ngày thường: 04:45, 17:30
Địa chỉ: Quang Trung, P. 11, Q. Gò Vấp, Tp. Hồ Chí Minh
Gò Vấp không chỉ là nơi phát triển kinh tế mà còn sở hữu các di tích lịch sử ở quận Gò Vấp. Những địa điểm này không chỉ là chứng tích của quá khứ mà còn là nơi lưu giữ giá trị tinh thần của người dân địa phương. Nếu bạn yêu thích khám phá lịch sử, hãy ghé thăm những địa danh trên để tìm hiểu thêm về nét đẹp văn hóa của Quận Gò Vấp! ACC Hồ Chí Minh hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn thông tin hữu ích để dễ dàng tiếp cận và nhận sự hỗ trợ khi cần thiết.
HÃY ĐỂ LẠI THÔNG TIN TƯ VẤN