Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) phối hợp cùng một số tổ chức vừa công bố kết quả nghiên cứu việc công khai thông tin đất đai tại 63 tỉnh, thành phố. Dù ghi nhận nhiều tiến bộ trong công tác minh bạch dữ liệu, nhưng vẫn tồn tại không ít vướng mắc, đặc biệt trong bối cảnh sắp xếp lại bộ máy hành chính, bỏ cấp huyện.
Công khai thông tin đất đai: Còn nhiều rào cản cần tháo gỡ trước khi bỏ cấp huyện
Từ năm 2021 đến 2024, nhóm nghiên cứu đã khảo sát ba nhóm nội dung: bảng giá đất cấp tỉnh, quy hoạch sử dụng đất cấp huyện (thời kỳ 2021 – 2030) và kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện. Kết quả cho thấy 53/63 tỉnh, thành đã công khai bảng giá đất; gần 71% UBND cấp huyện đã đăng tải kế hoạch sử dụng đất; hơn 450 hồ sơ quy hoạch đất đã được đưa lên cổng thông tin điện tử.
Một số địa phương còn tích hợp bản đồ quy hoạch trực tuyến với chức năng tìm kiếm tọa độ và phóng to, thu nhỏ theo khu vực quan tâm. Điều này cho thấy, khi chính quyền quyết liệt, việc công khai không quá khó và mang lại hiệu quả xã hội rõ rệt.
Tuy nhiên, tính kịp thời vẫn là điểm yếu phổ biến. Nhiều hồ sơ quy hoạch đã được phê duyệt từ lâu nhưng chậm công bố, thậm chí xảy ra tình trạng “mất đường dẫn” hoặc chỉ đăng một phần thông tin như thiếu bản đồ, báo cáo thuyết minh. Một số địa phương còn thay đổi cấu trúc trang web, gây khó khăn cho việc tra cứu của người dân và doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, hạn chế về hạ tầng kỹ thuật, thiếu nhân lực chuyên trách và kinh phí vận hành cũng khiến việc duy trì cổng thông tin gặp nhiều trở ngại, đặc biệt với các hồ sơ có dung lượng lớn như bản đồ đất đai.
Vấn đề càng trở nên cấp thiết khi cả nước chuẩn bị thực hiện chủ trương bỏ cấp huyện, chỉ còn chính quyền cấp tỉnh và xã. Khi đó, nhiệm vụ công bố và cập nhật thông tin vốn do huyện quản lý sẽ cần phân định rõ: chuyển lên tỉnh hay giao về xã. Nếu không có sự chuẩn bị đồng bộ về hạ tầng, cơ chế và nguồn lực, nguy cơ gián đoạn thông tin là rất lớn.
Theo Luật Đất đai 2024, UBND cấp tỉnh, huyện và xã có trách nhiệm công khai toàn bộ tài liệu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt tại trụ sở và trên cổng thông tin điện tử. Tuy nhiên, để làm được điều này một cách thông suốt, cần sớm có phương án thống nhất đầu mối công bố thông tin, tránh tình trạng mỗi đơn vị xây dựng hệ thống riêng biệt.
Các chuyên gia cũng đề xuất hoàn thiện hành lang pháp lý, sửa đổi đồng bộ Luật Đất đai, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Đầu tư, Luật Tiếp cận thông tin… đồng thời đầu tư hạ tầng số, nâng cấp phần mềm, bố trí nhân lực chuyên trách nhằm đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số trong lĩnh vực đất đai.
Công khai thông tin đất đai không chỉ là một yêu cầu pháp lý, mà còn là nền tảng để nâng cao tính minh bạch, phòng ngừa tiêu cực, tạo môi trường đầu tư công bằng và góp phần thúc đẩy cải cách hành chính, phát triển bền vững.
HÃY ĐỂ LẠI THÔNG TIN TƯ VẤN