Khi xảy ra tranh chấp đất đai, đặc biệt là các vụ việc liên quan đến lấn chiếm đất, việc soạn thảo mẫu đơn khởi kiện đúng quy định pháp luật là bước quan trọng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất. Trong bài viết này, ACC HCM sẽ cung cấp thông tin chi tiết về mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai, hỗ trợ bạn hiểu hơn về cách chuẩn bị hồ sơ, thủ tục khởi kiện đúng theo quy định pháp luật.
Mặc dù Luật đất đai 2024 và các văn bản pháp luật liên quan chưa đưa ra định nghĩa cụ thể về “lấn chiếm đất đai“, nhưng có thể hiểu khái niệm này dựa trên các quy định pháp luật hiện hành. Theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 3 Nghị định 91/2019/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 04/2022/NĐ-CP), có các khái niệm liên quan như sau:
Lấn đất: Việc người sử dụng đất tự ý chuyển dịch mốc giới hoặc ranh giới thửa đất để mở rộng diện tích sử dụng mà không có sự cho phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc người sử dụng hợp pháp phần đất đó.
Chiếm đất: Xảy ra khi một cá nhân hoặc tổ chức sử dụng đất không được phép, bao gồm:
Sử dụng đất mà không có sự phê duyệt từ cơ quan nhà nước về đất đai.
Sử dụng đất thuộc quyền hợp pháp của người khác mà không được họ cho phép.
Sử dụng đất sau khi thời hạn đã hết mà không có sự gia hạn từ Nhà nước, hoặc không chấp hành quyết định thu hồi đất đã công bố.
Ngoài ra, khoản 31 Điều 3 Luật đất đai 2024 giải thích “lấn đất” là hành vi chuyển dịch ranh giới đất mà không được cho phép. Do đó, lấn chiếm đất đai là hành vi sử dụng hoặc mở rộng diện tích đất trái phép, vi phạm pháp luật.
Kính gửi: Toà án nhân dân ………………………………………………………………….………..
Người khởi kiện: ………………………………………………………..………………………………………
Địa chỉ: …………………………………………………………………………………………………………….
Số điện thoại: …………………………(nếu có); số fax: ………………………………… (nếu có)
Địa chỉ thư điện tử: ……………………………..………………………………………………. (nếu có)
Người bị kiện: ………………………………..…………………………………………………………………
Địa chỉ: ………………………………………..……………………………………………………………………
Số điện thoại: …………………………(nếu có); số fax: ………………………………. (nếu có)
Địa chỉ thư điện tử: ……………………….……………………………………………………… (nếu có)
Người có quyền, lợi ích được bảo vệ (nếu có): ……….…………………………………………….
Địa chỉ: …………………………………………………………………………………………………………….
Số điện thoại: …………………………(nếu có); số fax: …………………………………(nếu có)
Địa chỉ thư điện tử : …………………………………………………………………………(nếu có)
Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan (nếu có): ..…………………………………………………
Địa chỉ:………………………………………………………………………………………………………………
Số điện thoại: …………………………(nếu có); số fax: ………………………………….(nếu có)
Địa chỉ thư điện tử: ..………………………………………………..………..………………. (nếu có)
Yêu cầu Tòa án giải quyết những vấn đề sau đây: ……………….……………………………………
…………………………………………………………………………………..………………………………………
Vậy nay tôi làm đơn này kính xin…….………………………….xử lý hành vi lấn chiếm đất của ông (bà)………………..………………… để trả lại cho tôi đủ thửa đất..……………………….. như Nhà nước đã công nhận quyền sử dụng đất hợp pháp cho tôi.
Danh mục tài liệu, chứng kèm theo đơn khởi kiện gồm có:
3. Hướng dẫn cách viết mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai
Khi viết mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai về việc lấn chiếm đất đai tại Tòa án, điều quan trọng là phải đảm bảo nội dung chính xác và đầy đủ để vụ việc của bạn được giải quyết một cách hiệu quả. Để hỗ trợ bạn trong quá trình này, dưới đây là hướng dẫn chi tiết từng bước giúp bạn hoàn thành mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai, đảm bảo tuân thủ đúng yêu cầu của pháp luật và Tòa án.
Địa điểm và thời gian làm đơn
Trước tiên, bạn cần ghi rõ trong mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai địa điểm và ngày tháng mà bạn lập đơn khởi kiện. Thông tin này cần được thể hiện rõ ràng, vì nó xác nhận thời gian và địa điểm bạn chính thức nộp đơn, giúp Tòa án dễ dàng theo dõi quá trình giải quyết vụ kiện. Ví dụ: “Hà Nội, ngày… tháng… năm…”.
Tên Tòa án có thẩm quyền
Tùy thuộc vào thẩm quyền của Tòa án mà bạn nộp mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai, bạn cần ghi chính xác tên và địa chỉ của Tòa án.
Nếu đơn gửi lên Tòa án nhân dân cấp huyện, hãy ghi rõ tên Tòa án và địa phương tương ứng, ví dụ: “Tòa án nhân dân huyện A, tỉnh B”.
Nếu đơn gửi lên Tòa án nhân dân cấp tỉnh, bạn cũng phải ghi rõ tên Tòa án và địa chỉ cụ thể, ví dụ: “Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên, địa chỉ số X đường Y, thành phố Z, tỉnh H”.
Thông tin người khởi kiện
Thông tin của người khởi kiện phải được trình bày trong mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai đầy đủ và chính xác.
Nếu bạn là cá nhân: Ghi rõ họ tên, ví dụ: “Nguyễn Văn A”.
Nếu bạn là người chưa thành niên hoặc có hạn chế về năng lực hành vi dân sự, cần ghi thêm thông tin của người đại diện hợp pháp, ví dụ: “Nguyễn Văn A, đại diện hợp pháp: ông Nguyễn Văn B”.
Nếu là cơ quan hoặc tổ chức: Cần ghi đầy đủ tên cơ quan, tổ chức cùng tên người đại diện hợp pháp, ví dụ: “Công ty TNHH XYZ, đại diện bởi ông Nguyễn Văn C”.
Nơi cư trú của người khởi kiện
Bạn cần ghi rõ địa chỉ đầy đủ nơi cư trú hoặc địa chỉ trụ sở chính trong mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai.
Nếu là cá nhân: Ghi địa chỉ cụ thể, ví dụ: “Nguyễn Văn A, thôn B, xã C, huyện M, tỉnh H”.
Nếu là cơ quan hoặc tổ chức: Ghi địa chỉ trụ sở chính của tổ chức, ví dụ: “Công ty TNHH Hin Sen, số 20 phố LTK, quận HK, thành phố H”.
Thông tin bên bị kiện
Cách ghi thông tin của bên bị kiện tương tự như thông tin người khởi kiện. Bạn cần ghi rõ họ tên hoặc tên tổ chức, địa chỉ của bên bị kiện để Tòa án có thể liên hệ và xác minh.
Nơi cư trú của bên bị kiện:
Ghi địa chỉ nơi cư trú hoặc trụ sở chính của bên bị kiện tương tự như hướng dẫn đối với người khởi kiện. Điều này giúp Tòa án xác định thẩm quyền giải quyết vụ việc cũng như gửi thông báo, giấy mời cho bên bị kiện.
Yêu cầu cụ thể của vụ kiện
Phần này bạn cần trình bày rõ ràng và chi tiết từng yêu cầu mà bạn mong muốn Tòa án giải quyết. Ví dụ, bạn có thể yêu cầu Tòa án:
Buộc bên bị kiện trả lại phần đất đã lấn chiếm.
Yêu cầu bồi thường thiệt hại do việc lấn chiếm gây ra.
Đề nghị áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời để bảo vệ quyền lợi.
Hãy liệt kê các yêu cầu một cách rõ ràng trong mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai để Tòa án có thể giải quyết từng vấn đề.
Danh sách tài liệu kèm theo
Bạn cần đính kèm các tài liệu chứng minh cho yêu cầu của mình và liệt kê chúng theo thứ tự.
Ví dụ: “Bản sao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hình ảnh hiện trường bị lấn chiếm, giấy tờ xác minh từ chính quyền địa phương”. Đánh số thứ tự từng tài liệu để Tòa án dễ dàng xem xét.
Thông tin bổ sung:
Nếu có bất kỳ thông tin nào khác liên quan đến vụ án, bạn cũng nên bổ sung để Tòa án có cái nhìn đầy đủ về tình hình vụ việc. Ví dụ: “Bên bị kiện đã đi ra nước ngoài từ ngày… tháng… năm…” hoặc “Hiện bên bị kiện có hành vi cố ý thay đổi hiện trạng đất đai”.
Chữ ký và xác nhận
Cuối cùng, đơn khởi kiện phải có chữ ký và xác nhận phù hợp:
Nếu bạn là cá nhân, bạn cần ký tên hoặc điểm chỉ vào đơn.
Nếu là cơ quan hoặc tổ chức, người đại diện hợp pháp phải ký tên và đóng dấu.
Nếu bạn không biết chữ, cần có người làm chứng ký xác nhận theo quy định của pháp luật.
Bằng cách tuân thủ các hướng dẫn trên, bạn sẽ có một đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai đầy đủ và chi tiết, giúp Tòa án dễ dàng xem xét và giải quyết vụ việc của bạn.
Khi phát hiện đất đai của mình bị lấn chiếm, nhiều người thường nghĩ ngay đến việc khởi kiện tại Tòa án để đòi lại quyền lợi chính đáng. Tuy nhiên, trước khi thực hiện việc khởi kiện, người khởi kiện cần phải nắm rõ các điều kiện pháp lý mà vụ việc phải đáp ứng. Những điều kiện này không chỉ đảm bảo rằng vụ án có cơ sở được Tòa án thụ lý mà còn giúp bạn chuẩn bị đầy đủ và tránh các rủi ro pháp lý không mong muốn. Dưới đây là các điều kiện quan trọng mà bạn cần phải lưu ý:
Người khởi kiện phải có quyền lợi hợp pháp bị xâm phạm
Điều kiện tiên quyết trong bất kỳ vụ kiện nào liên quan đến lấn chiếm đất đai là người khởi kiện phải chứng minh rằng quyền lợi hợp pháp về đất đai của mình đã bị xâm phạm. Điều này có nghĩa là người khởi kiện phải có giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đất hợp pháp của mình đối với mảnh đất bị lấn chiếm.
Các giấy tờ này có thể bao gồm: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ), hợp đồng mua bán đất có công chứng, hoặc các tài liệu liên quan khác chứng minh bạn có quyền đối với mảnh đất bị lấn chiếm.
Một trong những điều kiện quan trọng khi khởi kiện là người khởi kiện phải có bằng chứng chứng minh hành vi lấn chiếm của bên bị kiện.
Bằng chứng này có thể là các hình ảnh, video ghi lại hành vi lấn chiếm, các văn bản, hợp đồng chứng tỏ bên bị kiện đã tự ý sử dụng đất của bạn mà không có sự cho phép hoặc không có căn cứ pháp lý.
Ngoài ra, nếu có nhân chứng trực tiếp chứng kiến hành vi lấn chiếm, lời khai của họ cũng sẽ là một bằng chứng quan trọng để bổ sung cho hồ sơ khởi kiện.
Đã thực hiện thủ tục hòa giải tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền
Theo quy định của pháp luật đất đai hiện hành, trước khi khởi kiện vụ án lấn chiếm đất đai tại Tòa án, người khởi kiện cần phải tiến hành thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã/phường nơi có mảnh đất xảy ra tranh chấp. Đây là một bước bắt buộc và không thể bỏ qua, nhằm đảm bảo rằng các bên đã có cơ hội tự giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải trước khi đưa vụ việc ra Tòa án.
Nếu thủ tục hòa giải không thành công, UBND cấp xã/phường sẽ lập biên bản hòa giải không thành, và biên bản này sẽ là một phần quan trọng trong hồ sơ khởi kiện của bạn. Lưu ý rằng Tòa án chỉ thụ lý đơn kiện khi người khởi kiện đã có biên bản hòa giải không thành từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Vụ việc chưa được giải quyết bởi Tòa án hoặc cơ quan thẩm quyền khác
Điều kiện tiếp theo mà người khởi kiện cần lưu ý là vụ việc lấn chiếm đất đai mà bạn muốn khởi kiện phải chưa được Tòa án hoặc bất kỳ cơ quan thẩm quyền nào khác giải quyết. Nếu vụ việc đã được giải quyết, hoặc đang trong quá trình giải quyết tại một cơ quan thẩm quyền khác, Tòa án có thể từ chối thụ lý vụ kiện của bạn.
Điều này giúp tránh tình trạng lãng phí nguồn lực của cơ quan nhà nước và bảo đảm rằng quyền lợi của các bên được giải quyết một cách đúng đắn, công bằng.
Thời hiệu khởi kiện vẫn còn
Một điều kiện quan trọng khác mà người khởi kiện cần phải xem xét là thời hiệu khởi kiện. Theo quy định của Bộ luật Dân sự, thời hiệu khởi kiện là khoảng thời gian mà người có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết vụ việc. Nếu thời hiệu khởi kiện đã hết, Tòa án có thể từ chối thụ lý vụ án của bạn, trừ một số trường hợp đặc biệt do pháp luật quy định.
Đối với các vụ việc lấn chiếm đất đai, thời hiệu khởi kiện thường là 2 năm kể từ ngày người khởi kiện phát hiện ra hành vi lấn chiếm hoặc khi quyền lợi của họ bị xâm phạm. Việc tính toán chính xác thời điểm bắt đầu và kết thúc của thời hiệu khởi kiện là vô cùng quan trọng, bởi nếu nộp đơn quá hạn, người khởi kiện có thể mất cơ hội bảo vệ quyền lợi của mình.
Đơn khởi kiện hợp lệ theo quy định của pháp luật
Đơn khởi kiện phải được soạn thảo đúng mẫu quy định của pháp luật, trong đó phải nêu rõ yêu cầu khởi kiện, thông tin của các bên liên quan, các tình tiết, sự kiện cụ thể của vụ việc và các bằng chứng đi kèm.
Đơn khởi kiện phải được gửi đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết và kèm theo các tài liệu, chứng cứ cần thiết để chứng minh cho yêu cầu khởi kiện của mình. Nếu đơn khởi kiện không hợp lệ hoặc thiếu thông tin, Tòa án có thể yêu cầu bạn bổ sung hoặc từ chối thụ lý đơn.
Chuẩn bị đầy đủ và nắm vững các điều kiện khởi kiện không chỉ giúp vụ việc của bạn được Tòa án tiếp nhận nhanh chóng mà còn đảm bảo rằng bạn có đầy đủ cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.
Thời hiệu khởi kiện đối với tranh chấp đất đai, bao gồm cả hành vi lấn chiếm, được quy định tại Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 và Luật Đất đai 2024. Hiện nay, không có thời hiệu khởi kiện cho các tranh chấp về quyền sử dụng đất, trừ trường hợp có tranh chấp về giao dịch đất đai. Điều này có nghĩa là người bị lấn chiếm đất đai có thể nộp đơn khởi kiện bất kỳ lúc nào, miễn là họ có bằng chứng rõ ràng về hành vi lấn chiếm và có đầy đủ hồ sơ pháp lý.
Theo Nghị định 91/2019/NĐ-CP, hành vi lấn chiếm đất đai có thể bị xử phạt hành chính với mức phạt từ 5 triệu đến 500 triệu đồng, tùy vào diện tích đất bị lấn chiếm và mức độ vi phạm. Ngoài ra, người vi phạm còn có thể bị buộc phải trả lại đất cho người bị hại và khôi phục tình trạng ban đầu của đất. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Có thể giải quyết lấn chiếm đất đai thông qua hòa giải không?
Trước khi khởi kiện ra Tòa án, theo quy định tại Luật Đất đai, các tranh chấp về đất đai, bao gồm cả lấn chiếm, cần phải được hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất. Nếu hòa giải thành, các bên có thể đạt được thỏa thuận mà không cần đưa vụ việc ra tòa. Trong trường hợp hòa giải không thành, các bên có quyền khởi kiện lên Tòa án để yêu cầu giải quyết theo quy định của pháp luật.
Việc chuẩn bị đúng và đầy đủ mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai là bước quan trọng để bảo vệ quyền lợi của bạn trong các tranh chấp đất đai. Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã nắm rõ quy trình và các yêu cầu cần thiết khi soạn thảo mẫu đơn khởi kiện. Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào về quy trình pháp lý hoặc cần tư vấn chi tiết, đừng ngần ngại liên hệ với ACC HCM. Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, ACC HCM cam kết mang đến cho bạn giải pháp pháp lý chuyên nghiệp, hiệu quả và đáng tin cậy.
