“Mua đất giấy viết tay có công chứng được không?” Đây là câu hỏi nhiều người đặt ra khi thực hiện giao dịch bất động sản. Trong bài viết này, ACC HCM sẽ giải đáp thắc mắc này và cung cấp thông tin cần thiết để bạn hiểu rõ hơn về tính hợp pháp của việc mua bán đất giấy viết tay có công chứng.
Mua đất giấy viết tay là giao dịch mua bán đất mà các bên chỉ lập một hợp đồng bằng văn bản tay (không có sự chứng nhận hoặc công chứng của cơ quan nhà nước). Đây là hợp đồng ghi nhận sự thỏa thuận giữa bên mua và bên bán, nhưng không có giá trị pháp lý đầy đủ như hợp đồng công chứng. Mua đất giấy viết tay thường có một số đặc điểm chính như sau:
Không có công chứng, chứng thực: Hợp đồng không được xác nhận bởi cơ quan công chứng hoặc chứng thực của chính quyền địa phương.
Rủi ro pháp lý: Giao dịch này tiềm ẩn nhiều rủi ro về pháp lý, vì thiếu sự xác nhận của cơ quan nhà nước, có thể dẫn đến tranh chấp quyền sở hữu hoặc đất đai không hợp pháp.
Không có hiệu lực pháp lý đầy đủ: Hợp đồng giấy viết tay không thể thay thế giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) hoặc các giấy tờ pháp lý khác để chứng minh quyền sở hữu hợp pháp của người mua.
2. Mua đất giấy viết tay có công chứng được không?
Căn cứ theo khoản 3 Điều 27 Luật Đất đai 2024 quy định về việc công chứng, chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện các quyền của người sử dụng đất được thực hiện như sau:
Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 3.
Hợp đồng cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, hợp đồng chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp; hợp đồng chuyển nhượng, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, tài sản gắn liền với đất mà một bên hoặc các bên tham gia giao dịch là tổ chức hoạt động kinh doanh bất động sản được công chứng hoặc chứng thực theo yêu cầu của các bên theo điểm b khoản 3 Điều 27 Luật Đất đai 2024.
Như vậy,quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất khi muốn thực hiện các giao dịch như chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn thì phải được công chứng hoặc chứng thực. Vì vậy việc mua đất giấy viết tay cũng sẽ cần công chứng để có hiệu lực pháp luật.
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, các giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất phải được thực hiện bằng văn bản và có công chứng hoặc chứng thực. Do đó, mua đất giấy viết tay dù có chữ ký của các bên tham gia giao dịch, không được xem là hợp đồng chính thức nếu không có công chứng hoặc chứng thực. Hay nói cách khác, công chứng là bước quan trọng nhằm đảm bảo tính pháp lý cho các giao dịch mua bán đất đai. Lý do cần có công chứng trong giao dịch đất đai bao gồm:
Công chứng giúp xác nhận tính hợp pháp của hợp đồng mua bán đất, đảm bảo giao dịch được thực hiện đúng quy định pháp luật.
Ngăn ngừa các tranh chấp pháp lý xảy ra sau này, vì hợp đồng đã được công chứng sẽ có giá trị chứng cứ trước tòa án.
Công chứng còn giúp bên mua kiểm tra lại quyền sở hữu đất của bên bán, đảm bảo đất không thuộc diện tranh chấp hay bị hạn chế về quyền sử dụng.
3. Trường hợp mua đất giấy viết tay không công chứng vẫn có hiệu lực
Khi giao dịch mua đất, việc lập hợp đồng mua bán có công chứng thường được xem là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo tính pháp lý của giao dịch. Tuy nhiên, có một số trường hợp giao dịch mua đất bằng giấy viết tay mà không có công chứng vẫn được pháp luật thừa nhận:
Sử dụng đất do nhận chuyển quyền sử dụng đất trước ngày 01/7/2014 đối với trường hợp không có giấy tờ về quyền sử dụng đất quy định tại Điều 137 Luật Đất đai 2024.
Sử dụng đất do nhận chuyển quyền sử dụng đất trước ngày 01/8/2024 mà có giấy tờ về quyền sử dụng đất quy định tại Điều 137 Luật Đất đai 2024.
Sử dụng đất do nhận chuyển quyền sử dụng đất của người nhận thừa kế quyền sử dụng đất quy định tại khoản 4 Điều 45 Luật Đất đai 2024.
Theo đó, có 03 trường hợp như đã nêu trên khi thực hiện việc mua đất giấy viết tay được công nhận mà không cần phải có hợp đồng công chứng, chứng thực. Ngoài 03 trường hợp này, các giao dịch chuyển nhượng, tặng cho cần phải công chứng, chứng thực để giao dịch không bị vô hiệu.
Trường hợp mua đất giấy viết tay không công chứng vẫn có hiệu lực
Công chứng hợp đồng mua đất giấy viết tay có đảm bảo tính hợp pháp của giao dịch không? Không, việc công chứng chỉ xác nhận hợp đồng là hợp lệ về thủ tục, nhưng không làm hợp pháp hóa quyền sở hữu đất nếu đất đó chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Mua đất giấy viết tay có bị xử phạt không? Có, nếu giao dịch đất giấy viết tay vi phạm các quy định về đất đai, như không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đất bị lấn chiếm, người mua có thể gặp rủi ro pháp lý và bị xử phạt.
Mua đất giấy viết tay có thể chuyển nhượng sang tên được không? Không, nếu đất chưa có sổ đỏ hoặc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hợp pháp, việc chuyển nhượng sang tên sẽ không được cơ quan nhà nước cấp sổ đỏ cho người mua, dù có công chứng hợp đồng.
Có thể vay ngân hàng khi mua đất giấy viết tay không? Không, vì đất giấy viết tay không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hợp pháp, nên không đủ điều kiện để thế chấp vay vốn ngân hàng.
Hy vọng qua bài viết, bạn đã có cái nhìn rõ ràng hơn về vấn đề “Mua đất giấy viết tay có công chứng được không?” Nếu bạn còn thắc mắc hoặc cần tư vấn pháp lý, đừng ngần ngại liên hệ với ACC HCM để được hỗ trợ chi tiết.
