Sử dụng đất bền vững là gì?

Sử dụng đất bền vững là gì ACC HCM sẽ mang thêm thông tin cho bạn về sử dụng đất bền vững chi tiết.

1. Sử dụng đất bền vững là gì?

Sử dụng đất bền vững là quá trình khai thác và quản lý đất đai một cách hợp lý, nhằm đảm bảo đất không bị suy thoái, hủy hoại mà vẫn có thể mang lại lợi ích lâu dài cho con người và môi trường. Mục tiêu chính là cân bằng giữa nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ tài nguyên đất cho các thế hệ mai sau. Hiện nay, dù Việt Nam chưa có quy định cụ thể về “sử dụng đất bền vững,” nhưng thông qua các tài liệu đất đai, khái niệm này được hiểu như sau:

Bền vững lâu dài: Khi đất được duy trì ổn định trong hơn 25 năm.

Bền vững trung hạn: Thời gian bền vững kéo dài từ 15-25 năm.

Bền vững ngắn hạn: Đất có khả năng sử dụng tốt trong khoảng 7-15 năm.

Nếu không được quản lý tốt, đất sẽ bị suy thoái, dẫn đến tình trạng ít bền (5-7 năm), hoặc không bền (dưới 5 năm). Sử dụng đất không bền có thể gây hại nghiêm trọng đến tài nguyên thiên nhiên, môi trường sống và sức khỏe cộng đồng.

>>> Mời quý khách đọc thêm thông tin về bài viết sau: Mẫu hợp đồng cho thuê quyền sử dụng đất

2. Quy định về quy hoạch sử dụng đất bền vững 

Quy hoạch sử dụng đất là một trong những vấn đề trọng tâm được quy định và quản lý chặt chẽ nhằm đảm bảo sử dụng tài nguyên đất đai hiệu quả, phục vụ cho sự phát triển bền vững của quốc gia. Đây không chỉ là quá trình phân bổ và quản lý nguồn lực đất đai mà còn là công cụ để thực hiện các mục tiêu kinh tế, xã hội và môi trường trong dài hạn. Việc lập quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất phải tuân thủ theo quy định của pháp luật và hướng tới mục tiêu bền vững, phù hợp với nhu cầu phát triển của từng vùng, từng địa phương, đồng thời đảm bảo yếu tố công bằng và lợi ích của cộng đồng. Điều này được nêu rõ trong Điều 36 của Luật Đất đai năm 2013, bao gồm các quy định về hệ thống quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất. Cụ thể, hệ thống này bao gồm các cấp độ sau:

Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia: Đây là cấp quy hoạch cao nhất, nhằm đưa ra định hướng tổng thể về việc sử dụng đất trên toàn quốc, bao gồm các quyết định liên quan đến phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, quản lý tài nguyên, và an ninh lương thực. Quy hoạch cấp quốc gia phải được xây dựng dựa trên các mục tiêu dài hạn, bao quát được các yếu tố chiến lược để sử dụng đất hợp lý và hiệu quả trong phạm vi cả nước.

Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh: Tại cấp tỉnh, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất được cụ thể hóa dựa trên những định hướng của quy hoạch quốc gia. Ở đây, các địa phương phải tính toán và cân nhắc kỹ lưỡng giữa nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh và việc bảo vệ tài nguyên đất đai. Quy hoạch cấp tỉnh phải phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế, và xã hội của địa phương, đồng thời phải phối hợp với quy hoạch sử dụng đất của các cấp khác để đảm bảo sự thống nhất và liên kết trong phát triển.

Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện: Tại cấp huyện, quy hoạch sử dụng đất phải đi vào chi tiết hơn, phục vụ nhu cầu cụ thể của từng địa phương nhỏ. Đây là cấp độ quy hoạch gắn liền với đời sống và hoạt động sản xuất của người dân, do đó, các yếu tố như nông nghiệp, công nghiệp, thương mại, và dịch vụ phải được xem xét và phân bổ một cách hợp lý. Quy hoạch cấp huyện không chỉ giúp định hướng phát triển kinh tế mà còn đảm bảo ổn định xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái tại địa phương.

Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc phòng: Đất dành cho mục đích quốc phòng là một phần không thể thiếu trong hệ thống quy hoạch sử dụng đất. Quy hoạch quốc phòng đảm bảo sự an toàn, chủ quyền quốc gia và sẵn sàng ứng phó với các tình huống khẩn cấp. Việc quản lý và sử dụng đất quốc phòng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo vệ an ninh quốc gia, tránh xung đột với các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội khác.

Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất an ninh: Tương tự như quy hoạch quốc phòng, quy hoạch sử dụng đất an ninh nhằm bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và phòng chống các nguy cơ tiềm tàng có thể đe dọa sự ổn định của quốc gia. Đất an ninh được sử dụng cho các hoạt động đảm bảo an ninh công cộng, phòng chống tội phạm và các hoạt động liên quan đến việc giữ gìn trật tự an toàn xã hội.

Như vậy, hệ thống quy hoạch sử dụng đất được chia thành nhiều cấp độ khác nhau, từ cấp quốc gia đến cấp địa phương, và các cấp độ đặc thù như quốc phòng và an ninh. Điều này đảm bảo rằng việc sử dụng đất không chỉ đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội mà còn bảo đảm sự ổn định, an toàn quốc gia, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

>>> Mời quý khách đọc thêm thông tin về bài viết sau: Nguyên tắc lập quy hoạch sử dụng đất theo luật Đất đai

3. Quy hoạch sử dụng đất bền vững cấp quốc gia như thế nào?

Quy hoạch sử dụng đất bền vững cấp quốc gia đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ môi trường và an ninh quốc gia. Đây là một quá trình dài hạn, yêu cầu sự phối hợp giữa các cấp, ngành và khu vực, với mục tiêu sử dụng đất đai một cách hợp lý, hiệu quả và bền vững. Quy hoạch này được điều chỉnh theo Điều 38 của Luật Đất đai 2013, nhằm định hướng, quản lý và tổ chức việc sử dụng đất trên toàn quốc trong một khoảng thời gian nhất định. Để thực hiện điều này, cần phải tuân thủ những quy định về lập quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia, với các căn cứ và nội dung cụ thể như sau:

3.1. Căn cứ lập quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia

Quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia được xây dựng dựa trên nhiều yếu tố quan trọng, từ chiến lược phát triển tổng thể đến các yếu tố cụ thể liên quan đến tự nhiên và kinh tế – xã hội. Các căn cứ lập quy hoạch bao gồm:

Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh của quốc gia: Đây là những yếu tố nền tảng, nhằm bảo đảm quy hoạch sử dụng đất phù hợp với các mục tiêu dài hạn của quốc gia, bao gồm phát triển bền vững, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và đảm bảo an ninh quốc gia.

Quy hoạch tổng thể phát triển các vùng kinh tế – xã hội: Các vùng kinh tế – xã hội khác nhau sẽ có nhu cầu và đặc thù phát triển khác nhau, do đó, quy hoạch cấp quốc gia cần căn cứ vào sự phân bố và phát triển đồng đều của các vùng, đảm bảo không để tình trạng mất cân đối trong phát triển giữa các khu vực.

Chiến lược, quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực: Mỗi ngành, lĩnh vực (như nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ) đều có nhu cầu sử dụng đất khác nhau, và quy hoạch đất cấp quốc gia cần căn cứ vào các chiến lược phát triển của từng ngành để phân bổ hợp lý nguồn tài nguyên đất đai.

Điều kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội: Các yếu tố như địa hình, thổ nhưỡng, khí hậu, cũng như hiện trạng kinh tế – xã hội của từng vùng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc sử dụng đất. Ví dụ, vùng có địa hình núi cao có thể không thích hợp cho nông nghiệp nhưng lại phù hợp cho bảo tồn sinh thái hoặc phát triển du lịch.

Hiện trạng sử dụng đất, tiềm năng đất đai và kết quả thực hiện quy hoạch kỳ trước: Cần phải đánh giá thực trạng sử dụng đất hiện tại để đưa ra phương án sử dụng hợp lý trong tương lai. Các kết quả của kỳ quy hoạch trước cũng là căn cứ quan trọng để điều chỉnh, khắc phục những hạn chế trong việc sử dụng đất.

Nhu cầu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực: Mỗi ngành nghề có nhu cầu sử dụng đất khác nhau, từ đó quy hoạch phải đáp ứng đủ nhu cầu của các lĩnh vực này, đồng thời không làm ảnh hưởng đến việc bảo vệ môi trường và các hoạt động khác.

Tiến bộ khoa học và công nghệ liên quan đến việc sử dụng đất: Các tiến bộ công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp hay quản lý đất đai sẽ ảnh hưởng đến quy hoạch. Việc áp dụng công nghệ mới có thể giúp tăng hiệu quả sử dụng đất, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường.

3.2. Nội dung quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia:

Quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia được xây dựng với mục tiêu dài hạn, thường là trong khoảng thời gian 10 năm. Nội dung quy hoạch bao gồm:

Định hướng sử dụng đất 10 năm: Quy hoạch phải xác định rõ ràng các mục tiêu và định hướng sử dụng đất trong vòng 10 năm tới, bao gồm các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường.

Xác định các chỉ tiêu sử dụng đất: Chỉ tiêu sử dụng đất bao gồm các nhóm đất nông nghiệp, phi nông nghiệp và đất chưa sử dụng. Quy hoạch cần xác định cụ thể diện tích cho các loại đất như đất trồng lúa, đất rừng, đất nuôi trồng thủy sản, đất khu công nghiệp, đất khu kinh tế, và đất phát triển hạ tầng cấp quốc gia.

Xác định diện tích từng loại đất cho các tỉnh và vùng kinh tế – xã hội: Quy hoạch cần phân bổ rõ ràng diện tích sử dụng đất cho từng đơn vị hành chính cấp tỉnh, vùng kinh tế – xã hội, đảm bảo sự phát triển đồng đều và hợp lý trên toàn quốc.

Lập bản đồ quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia: Việc lập bản đồ chi tiết là công cụ trực quan để quản lý và thực hiện quy hoạch, từ đó theo dõi được sự thay đổi và điều chỉnh cần thiết trong quá trình thực hiện.

Giải pháp thực hiện quy hoạch: Bao gồm các biện pháp cần thiết để triển khai và theo dõi quy hoạch sử dụng đất, từ việc huy động nguồn lực, đầu tư cho đến giám sát quá trình thực hiện.

>>> Mời quý khách đọc thêm thông tin về bài viết sau: Mẫu đơn xin chuyển nhượng quyền sử dụng đất

4. Thẩm quyền quy hoạch sử dụng đất bền vững 

Việc quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất tại Việt Nam là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững và hợp lý của tài nguyên đất. Theo quy định tại Luật Đất đai 2024, thẩm quyền quyết định và phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được phân chia rõ ràng giữa các cơ quan nhà nước, từ cấp quốc gia cho đến cấp huyện. Dưới đây là những điểm chính liên quan đến quy trình này:

Quốc hội

Cơ quan này có thẩm quyền quyết định quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia. Điều này đảm bảo rằng các chính sách về đất đai được thông qua đều có sự giám sát và phê duyệt của cơ quan lập pháp tối cao, từ đó bảo vệ quyền lợi của nhân dân và lợi ích quốc gia.

Chính phủ

Chính phủ có trách nhiệm phê duyệt quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh. Ngoài ra, Chính phủ còn phê duyệt các quy hoạch liên quan đến quốc phòng và an ninh, đảm bảo rằng việc sử dụng đất không chỉ phục vụ mục đích kinh tế mà còn bảo vệ an ninh quốc gia.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ trình Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh trước khi gửi lên Chính phủ phê duyệt. Thẩm quyền này cho phép các cơ quan địa phương có thể nắm rõ tình hình đất đai tại địa phương mình và đảm bảo các quyết định được đưa ra phù hợp với nhu cầu và thực tế phát triển.

Ủy ban nhân dân cấp huyện

Ủy ban nhân dân cấp huyện được phép phê duyệt quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất cấp huyện. Trong quá trình này, Ủy ban nhân dân cấp huyện cũng sẽ trình Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua quy hoạch sử dụng đất cấp huyện trước khi gửi lên Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để phê duyệt. Đồng thời, Ủy ban nhân dân cấp huyện sẽ thực hiện trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hàng năm, từ đó có thể điều chỉnh kịp thời các dự án cần thiết.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thông qua danh mục các dự án cần thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai trước khi phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện. Điều này không chỉ bảo đảm quyền lợi của các hộ dân bị ảnh hưởng mà còn tạo ra sự minh bạch trong quản lý đất đai.

Tóm lại, quy trình quyết định và phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được thực hiện qua nhiều cấp độ khác nhau, từ Quốc hội đến các cơ quan địa phương. Điều này góp phần tạo ra một hệ thống quản lý đất đai hiệu quả, bền vững, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội, cũng như đảm bảo an ninh quốc phòng.

>>> Mời quý khách đọc thêm thông tin về bài viết sau: Ý nghĩa mã vạch giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

5. Câu hỏi thường gặp

Sử dụng đất bền vững có lợi ích gì cho môi trường và xã hội?
Sử dụng đất bền vững không chỉ giúp duy trì hệ sinh thái mà còn đảm bảo tài nguyên đất không bị cạn kiệt. Nó góp phần giảm thiểu xói mòn đất, bảo vệ đa dạng sinh học và cải thiện chất lượng không khí và nước. Ngoài ra, việc quản lý đất đai hợp lý còn giúp giảm thiểu xung đột về đất đai, đảm bảo sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Làm thế nào để doanh nghiệp có thể đóng góp vào việc sử dụng đất bền vững?
Doanh nghiệp có thể đóng góp bằng cách thực hiện các dự án phát triển có trách nhiệm với môi trường, sử dụng công nghệ tiết kiệm đất và giảm thiểu ô nhiễm. Họ cũng nên tuân thủ các quy định về bảo vệ đất đai, tích hợp sử dụng đất bền vững vào chiến lược phát triển dài hạn và hợp tác với các cơ quan chức năng để thúc đẩy sử dụng đất hợp lý.

Các tiêu chí đánh giá việc sử dụng đất có bền vững hay không là gì?
Việc đánh giá sử dụng đất có bền vững dựa trên nhiều tiêu chí như: bảo vệ môi trường tự nhiên, sử dụng tài nguyên đất hiệu quả, giảm thiểu tác động tiêu cực đến đất đai, và duy trì được lợi ích kinh tế, xã hội trong thời gian dài. Sự cân bằng giữa việc phát triển kinh tế và bảo tồn đất đai là yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo sự bền vững.

Việc hiểu rõ sử dụng đất bền vững là gì sẽ giúp chúng ta quản lý và khai thác nguồn tài nguyên đất một cách hiệu quả, bảo vệ môi trường và duy trì lợi ích lâu dài cho cả xã hội. Để áp dụng đúng các quy định pháp luật về đất đai và đảm bảo quyền lợi của mình, bạn nên tham khảo ý kiến từ những chuyên gia giàu kinh nghiệm. ACC HCM tự hào là đơn vị tư vấn pháp lý uy tín, chuyên nghiệp, sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc liên quan đến lĩnh vực đất đai. Nếu bạn cần hỗ trợ hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại liên hệ với ACC HCM để được tư vấn nhanh chóng và chính xác.

>>> Mời quý khách đọc thêm thông tin về bài viết sau: Nợ tiền sử dụng đất có được xây nhà không?