Trong bối cảnh pháp lý của Việt Nam, việc sáp nhập doanh nghiệp tại TPHCM yêu cầu sự chú ý đặc biệt đến các quy định của pháp luật về doanh nghiệp, thuế và lao động. Điều này bao gồm việc thực hiện các thủ tục đăng ký, thông báo và thanh quyết toán với cơ quan nhà nước, cũng như xem xét và giải quyết các vấn đề liên quan đến quyền lợi của các bên liên quan, như nhân viên và đối tác kinh doanh.
Trong bài viết này của ACC HCM, chúng ta sẽ đi vào chi tiết về các thủ tục và quy định pháp lý cụ thể cần tuân thủ khi thực hiện thủ tục sáp nhập doanh nghiệp tại TPHCM. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp hiểu rõ hơn về quy trình này và đảm bảo rằng mọi hoạt động được thực hiện đúng cách và theo quy định của pháp luật.
Căn cứ Khoản 1 Điều 201 Luật Doanh nghiệp 2020, sáp nhập doanh nghiệp được định nghĩa như sau: Một hoặc một số công ty (sau đây gọi là công ty bị sáp nhập) có thể sáp nhập vào một công ty khác (sau đây gọi là công ty nhận sáp nhập) bằng cách chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp sang công ty nhận sáp nhập, đồng thời chấm dứt sự tồn tại của công ty bị sáp nhập.
Đặc điểm chính về chủ thể của sáp nhập doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp 2020 bao gồm:
Doanh nghiệp bị sáp nhập: Một hoặc một số doanh nghiệp chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp sang doanh nghiệp nhận sáp nhập.
Doanh nghiệp nhận sáp nhập: Doanh nghiệp tiếp nhận toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp bị sáp nhập.
Khoản 2 Điều 29 Luật Cạnh tranh 2018, sáp nhập doanh nghiệp là việc một hoặc một số doanh nghiệp chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của mình sang một doanh nghiệp khác, đồng thời chấm dứt hoạt động kinh doanh hoặc sự tồn tại của doanh nghiệp bị sáp nhập.
Các đặc điểm chính của sáp nhập doanh nghiệp theo Luật Cạnh tranh 2018 bao gồm:
Ngưỡng thông báo: Doanh nghiệp có giá trị giao dịch sáp nhập từ 1.000 tỷ đồng trở lên phải thông báo cho Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia trước khi thực hiện sáp nhập.
Đánh giá tác động: Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia sẽ đánh giá tác động của sáp nhập doanh nghiệp đến cạnh tranh trên thị trường.
Cấm sáp nhập: Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia có thể cấm sáp nhập doanh nghiệp nếu sáp nhập gây hạn chế cạnh tranh một cách đáng kể trên thị trường.
Có thể thấy, Luật Doanh nghiệp 2020 quy định về sáp nhập doanh nghiệp với mục đích tổ chức lại doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh. Trong khi đó, Luật Cạnh tranh 2018 xem xét sáp nhập doanh nghiệp như một hình thức tập trung kinh tế có thể gây hạn chế cạnh tranh trên thị trường. Do đó, Luật Cạnh tranh 2018 quy định về việc kiểm soát sáp nhập doanh nghiệp nhằm đảm bảo cạnh tranh lành mạnh. Sự kết hợp giữa Luật Doanh nghiệp 2020 và Luật Cạnh tranh 2018 đảm bảo sáp nhập doanh nghiệp diễn ra hợp pháp, hiệu quả và tuân thủ các nguyên tắc cạnh tranh.
Ngoài ra, cần lưu ý rằng sáp nhập doanh nghiệp còn liên quan đến nhiều quy định pháp luật khác như luật lao động, luật thuế, luật đất đai,… Doanh nghiệp cần tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật liên quan khi thực hiện sáp nhập doanh nghiệp.
2. Thủ tục sáp nhập doanh nghiệp tại TPHCM
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
Hợp đồng sáp nhập:
Hợp đồng sáp nhập được lập thành văn bản và phải thể hiện đầy đủ các nội dung quy định tại Điều 192 Luật Doanh nghiệp 2020.
Hợp đồng sáp nhập là văn bản pháp lý quan trọng, là cơ sở để thực hiện các thủ tục sáp nhập doanh nghiệp. Do đó, cần được lập cẩn thận và đảm bảo đầy đủ các nội dung theo quy định.
Nghị quyết và biên bản họp thông qua hợp đồng sáp nhập của các công ty nhận sáp nhập:
Nghị quyết và biên bản họp phải được lập theo quy chế họp của công ty nhận sáp nhập.
Nội dung nghị quyết và biên bản họp phải thể hiện rõ việc thông qua hợp đồng sáp nhập.
Nghị quyết và biên bản họp thông qua hợp đồng sáp nhập của các công ty bị sáp nhập, trừ trường hợp công ty nhận sáp nhập là thành viên sở hữu trên 65% vốn điều lệ của công ty bị sáp nhập:
Tương tự như nghị quyết và biên bản họp của công ty nhận sáp nhập, nghị quyết và biên bản họp của các công ty bị sáp nhập cũng phải được lập theo quy chế họp của công ty bị sáp nhập và thể hiện rõ việc thông qua hợp đồng sáp nhập.
Tuy nhiên, trường hợp công ty nhận sáp nhập là thành viên sở hữu trên 65% vốn điều lệ của công ty bị sáp nhập thì theo quy định tại Khoản 5 Điều 194 Luật Doanh nghiệp 2020, không cần tổ chức họp và lập nghị quyết, biên bản họp của công ty bị sáp nhập.
Bản sao hợp lệ Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc giấy tờ tương đương khác của các công ty bị sáp nhập:
Bản sao Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc giấy tờ tương đương phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật.
Bước 2: Đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp đối với doanh nghiệp nhận sáp nhập
Doanh nghiệp nhận sáp nhập nộp hồ sơ được nêu tại Bước 1 tại Phòng Đăng ký kinh doanh nơi doanh nghiệp nhận sáp nhập đặt trụ sở chính
Sau khi tiếp nhận hồ sơ đăng ký doanh nghiệp, Phòng Đăng ký kinh doanh trao Giấy biên nhận, kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ và cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, Giấy xác nhận về việc thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp cho công ty nhận sáp nhập.
Thời gian xử lý: Thời gian xử lý hồ sơ đăng ký sáp nhập có thể thay đổi tùy thuộc vào quy định của Phòng Đăng ký kinh doanh và độ phức tạp của hồ sơ.
Bước 3: Hoàn tất sáp nhập
Doanh nghiệp nhận sáp nhập kế thừa toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ của doanh nghiệp bị sáp nhập:
Sau khi quá trình sáp nhập được hoàn tất và được công nhận theo quy định của pháp luật, doanh nghiệp nhận sáp nhập sẽ kế thừa toàn bộ tài sản, quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp bị sáp nhập. Điều này bao gồm tất cả các tài sản, bao gồm cả tài sản vật chất và vô hình, cũng như các quyền và nghĩa vụ pháp lý của doanh nghiệp bị sáp nhập.
Doanh nghiệp bị sáp nhập chấm dứt tồn tại
Sau khi hoàn tất quá trình sáp nhập, doanh nghiệp bị sáp nhập sẽ chấm dứt tồn tại và ngừng hoạt động. Các hành động cụ thể để chấm dứt tồn tại của doanh nghiệp bị sáp nhập có thể bao gồm việc hủy đăng ký kinh doanh, công bố thông tin về việc chấm dứt hoạt động, và các thủ tục pháp lý khác liên quan.
Doanh nghiệp nhận sáp nhập thực hiện nghĩa vụ thông báo về việc sáp nhập:
Sau khi sáp nhập được hoàn tất, doanh nghiệp nhận sáp nhập cần thực hiện nghĩa vụ thông báo về việc sáp nhập cho các bên liên quan.
Thông báo này có thể được gửi đến các cơ quan chức năng, các đối tác kinh doanh, các khách hàng và các bên liên quan khác để thông báo về quá trình sáp nhập và các thay đổi liên quan. Việc hoàn tất sáp nhập đánh dấu sự kết thúc của quá trình hợp nhất doanh nghiệp và đảm bảo rằng mọi thay đổi về cơ cấu tổ chức và quyền lợi được thực hiện một cách hợp pháp và minh bạch.
3. Đánh giá doanh nghiệp trước khi sáp nhập tại TPHCM
Xác định mục tiêu và chiến lược sáp nhập: Xác định rõ mục tiêu của quá trình sáp nhập, bao gồm việc mở rộng thị trường, tăng cường năng lực cạnh tranh, hoặc tối ưu hóa cơ cấu tổ chức. Phát triển chiến lược sáp nhập phù hợp với mục tiêu cụ thể và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp.
Mở rộng thị trường: Một trong những mục tiêu phổ biến của quá trình sáp nhập là mở rộng thị trường, bằng cách tiếp cận vào các thị trường mới hoặc mở rộng sự hiện diện trong các khu vực đang hoạt động. Việc này có thể giúp doanh nghiệp tăng doanh số bán hàng và mở rộng cơ hội kinh doanh.
Tăng cường năng lực cạnh tranh: Mục tiêu khác có thể là tăng cường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Qua sáp nhập, doanh nghiệp có thể tận dụng các lợi thế và nguồn lực từ doanh nghiệp khác để cải thiện sản phẩm/dịch vụ, đẩy mạnh phát triển công nghệ và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Tối ưu hóa cơ cấu tổ chức: Mục tiêu khác có thể là tối ưu hóa cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp để tăng cường hiệu suất và giảm chi phí. Qua sáp nhập, doanh nghiệp có thể tái cấu trúc tổ chức, loại bỏ sự trùng lặp và tối ưu hóa quy trình làm việc để trở nên linh hoạt và hiệu quả hơn.
Phát triển chiến lược sáp nhập phù hợp:
Phát triển một chiến lược sáp nhập phù hợp với mục tiêu cụ thể và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp là cực kỳ quan trọng.
Chiến lược này cần phải tập trung vào việc tận dụng các điểm mạnh của cả hai doanh nghiệp, tạo ra sự tương hỗ và tối đa hóa giá trị sáp nhập.
Cần phải có một kế hoạch chi tiết và linh hoạt để thực hiện sáp nhập, từ việc quản lý thông tin và tài chính đến việc quản lý nhân sự và vận hành.
Xác định rõ mục tiêu cụ thể và phát triển chiến lược sáp nhập phù hợp là cách đảm bảo rằng quá trình sáp nhập sẽ mang lại lợi ích và giá trị cho cả hai doanh nghiệp.
Đánh giá tài chính:
Phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp, bao gồm bảng cân đối kế toán, báo cáo lưu chuyển tiền mặt và báo cáo kết quả kinh doanh. Đánh giá hiệu suất tài chính, khả năng sinh lời và năng lực tài chính để xác định giá trị thực của doanh nghiệp.
Đánh giá về nguồn lực nhân sự:
Đánh giá về nhân sự của doanh nghiệp, bao gồm kỹ năng, kinh nghiệm và sự cam kết. Xác định khả năng tích hợp và phát triển nguồn lực nhân sự sau quá trình sáp nhập.
Dựa trên đánh giá, phát triển kế hoạch để tăng cường nguồn lực nhân sự, bao gồm việc đào tạo và phát triển kỹ năng, cải thiện quy trình tuyển dụng, và xây dựng một môi trường làm việc tích cực để thu hút và giữ chân nhân sự tài năng. Quá trình đánh giá về nguồn lực nhân sự không chỉ giúp tổ chức hiểu rõ hơn về đội ngũ nhân sự hiện tại mà còn là cơ sở quan trọng để phát triển và tối ưu hóa nguồn lực nhân sự trong tương lai.
4. Quy trình giải quyết khiếu nại, tố cáo về sáp nhập doanh nghiệp
Quy trình giải quyết khiếu nại và tố cáo về sáp nhập doanh nghiệp thường đòi hỏi sự hợp tác giữa người khiếu nại và cơ quan chức năng để đảm bảo rằng mọi vấn đề được giải quyết một cách công bằng và minh bạch.
Thu Thập Thông Tin và Chứng Cứ: Người khiếu nại cần thu thập thông tin và chứng cứ cụ thể liên quan đến việc sáp nhập doanh nghiệp mà họ cho rằng có vấn đề. Điều này có thể bao gồm tài liệu hợp đồng sáp nhập, báo cáo tài chính, thư từ hoặc bất kỳ thông tin nào khác liên quan đến sự việc.
Liên Hệ với Cơ Quan Chức Năng: Người khiếu nại có thể liên hệ với cơ quan chức năng có thẩm quyền, như cơ quan quản lý doanh nghiệp, cơ quan đăng ký kinh doanh hoặc cơ quan quản lý thuế, để tố cáo về sự việc và yêu cầu hỗ trợ trong việc giải quyết.
Nộp Đơn Khiếu Nại hoặc Tố Cáo: Người khiếu nại có thể cần điền vào một biểu mẫu hoặc đơn khiếu nại chính thức để gửi đến cơ quan chức năng. Đơn này thường yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết về vấn đề, các chứng cứ hỗ trợ và yêu cầu của người khiếu nại.
Quá Trình Xác Minh và Thẩm Định: Cơ quan chức năng sẽ tiến hành quá trình xác minh và thẩm định thông tin trong đơn khiếu nại hoặc tố cáo. Điều này có thể bao gồm việc yêu cầu thêm thông tin từ các bên liên quan, tiến hành cuộc điều tra và kiểm tra các chứng cứ cung cấp.
Phản Hồi và Xử Lý: Sau khi hoàn thành quá trình thẩm định, cơ quan chức năng sẽ phản hồi cho người khiếu nại về kết quả của quá trình và các biện pháp được thực hiện. Điều này có thể bao gồm việc ra quyết định, yêu cầu thực hiện biện pháp sửa đổi hoặc xử phạt các bên liên quan.
Phản Hồi và Kháng Nghị: Người khiếu nại có quyền phản hồi và nếu cần, kháng nghị lại quyết định của cơ quan chức năng nếu họ không hài lòng với kết quả của quy trình giải quyết.
Quy trình giải quyết khiếu nại, tố cáo về sáp nhập doanh nghiệp
5. Danh sách các doanh nghiệp không được phép thực hiện thủ tục sáp nhập
Danh sách các doanh nghiệp không được phép sáp nhập thường được quy định bởi các quy định pháp luật và các cơ quan quản lý doanh nghiệp ở mỗi quốc gia. Dưới đây là một số ví dụ về các loại doanh nghiệp thường không được phép sáp nhập:
Doanh Nghiệp Có Quan Hệ Monopoly hoặc Quasi-Monopoly: Các quốc gia thường có các quy định chống độc quyền và cạnh tranh không lành mạnh, và do đó có thể cấm sáp nhập giữa các doanh nghiệp có quan hệ monopoly hoặc quasi-monopoly.
Doanh Nghiệp Hoạt Động trong Các Lĩnh Vực Nhạy Cảm hoặc Chiến Lược: Các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực nhạy cảm như an ninh quốc gia, công nghệ thông tin, dịch vụ tài chính, và nguồn lực thiên nhiên có thể bị cấm sáp nhập hoặc chịu các hạn chế nghiêm ngặt.
Doanh Nghiệp Có Liên Quan Đến Quốc Phòng và An Ninh: Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực quốc phòng và an ninh thường chịu các hạn chế đặc biệt về sáp nhập do những lý do an ninh quốc gia.
Doanh Nghiệp Có Lịch Sử Phạm Tội: Các doanh nghiệp có lịch sử vi phạm pháp luật, bao gồm vi phạm môi trường, vi phạm lao động và vi phạm thuế, có thể bị cấm sáp nhập hoặc chịu các hạn chế nghiêm ngặt.
Doanh Nghiệp Có Tiềm Năng Gây Hại Đến Môi Trường hoặc Cộng Đồng: Các doanh nghiệp hoạt động trong các ngành công nghiệp có tiềm năng gây ô nhiễm môi trường hoặc ảnh hưởng xấu đến cộng đồng có thể bị cấm sáp nhập hoặc chịu các hạn chế nghiêm ngặt.
Doanh Nghiệp Có Vấn Đề Tài Chính Nghiêm Trọng: Các doanh nghiệp có vấn đề tài chính nghiêm trọng như nợ nần quá nặng, phá sản hoặc suy giảm hoạt động kinh doanh có thể không được phép sáp nhập.
Doanh Nghiệp Có Ảnh Hưởng Xấu Đến Sự Cạnh Tranh Trong Thị Trường: Các doanh nghiệp có khả năng làm suy giảm sự cạnh tranh trong thị trường hoặc gây ra sự không công bằng có thể bị cấm sáp nhập hoặc chịu các hạn chế.
6. Dịch vụ tư vấn thủ tục sáp nhập doanh nghiệp tại ACC HCM
Dịch vụ tư vấn sáp nhập doanh nghiệp tại ACC HCM cung cấp giải pháp toàn diện và chuyên nghiệp cho quá trình sáp nhập doanh nghiệp. ACC HCM hỗ trợ đánh giá giá trị, kiểm tra tình trạng pháp lý và tài chính, đàm phán các điều khoản, và soạn thảo hợp đồng chi tiết. Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm của ACC HCMi đảm bảo mọi bước đều được thực hiện chính xác và tuân thủ quy định pháp luật, giúp giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa lợi ích cho các bên tham gia.
7. Một số câu hỏi thường gặp
Sáp nhập doanh nghiệp có yêu cầu phải thông báo cho cơ quan quản lý nhà nước không?
Có. Doanh nghiệp phải thông báo cho cơ quan quản lý nhà nước về việc sáp nhập và thực hiện các thủ tục đăng ký theo quy định của pháp luật.
Một công ty có thể sáp nhập mà không cần thông qua cuộc họp của các bên liên quan không?
Không. Hợp đồng sáp nhập phải được thông qua tại các cuộc họp Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng thành viên của cả công ty nhận sáp nhập và công ty bị sáp nhập, trừ khi công ty nhận sáp nhập sở hữu trên 65% vốn điều lệ của công ty bị sáp nhập.
Doanh nghiệp bị sáp nhập có tiếp tục tồn tại sau khi quá trình sáp nhập hoàn tất không?
Không. Doanh nghiệp bị sáp nhập sẽ chấm dứt tồn tại và ngừng hoạt động sau khi quá trình sáp nhập được hoàn tất và được công nhận theo quy định của pháp luật.
Tóm lại, giải quyết các vấn đề liên quan đến thuế và lao động trong quá trình sáp nhập doanh nghiệp đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tư vấn từ các chuyên gia phù hợp để đảm bảo rằng quá trình diễn ra một cách trơn tru và hiệu quả.
