Khi xảy ra tranh chấp ranh giới đất đai, việc hiểu rõ quy trình giải quyết là rất quan trọng để bảo vệ quyền lợi của bạn. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn các bước cần thiết và các thủ tục giải quyết tranh chấp ranh giới đất. Bằng cách nắm bắt quy trình một cách chi tiết và chính xác, bạn sẽ có thể xử lý hiệu quả các vấn đề pháp lý liên quan đến đất đai, từ đó đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình.
1. Ranh giới đất là gì?
Ranh giới đất là một khái niệm quan trọng trong quản lý và sử dụng đất đai, đóng vai trò xác định rõ ràng phạm vi và diện tích của từng thửa đất. Theo quy định tại khoản 42 Điều 3 Luật đất đai 2024, thửa đất được định nghĩa là phần diện tích đất được giới hạn bởi ranh giới mô tả trên hồ sơ địa chính hoặc được xác định trên thực địa. Điều này có nghĩa là ranh giới đất không chỉ bao gồm các chỉ số và mô tả được ghi nhận trên các tài liệu địa chính mà còn là các điểm cụ thể trên mặt đất, giúp phân định rõ ràng giữa các thửa đất khác nhau.
Ranh giới có thể được đánh dấu bằng các cột mốc, hàng rào, hoặc các dấu hiệu khác trên thực địa. Chúng là cơ sở để xác định quyền sở hữu và sử dụng đất, đồng thời hỗ trợ trong việc giải quyết các tranh chấp liên quan đến đất đai. Đối với mỗi thửa đất, việc xác định chính xác ranh giới là rất quan trọng, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của các chủ sở hữu và việc quản lý đất đai một cách hợp pháp và hiệu quả.
2. Nguyên tắc xác định ranh giới đất
Căn cứ Điều 11 Theo quy định tại Điều 11 Thông tư số 25/2014/TT-BTNMT quy định xác định ranh giới đất như sau:
Trước khi đo vẽ chi tiết, cán bộ đo cần phải phối hợp với người dẫn đạc và người sử dụng, quản lý đất để xác định hiện trạng, ranh giới sử dụng đất trên thực địa. Việc này bao gồm đánh dấu các đỉnh thửa đất bằng các phương tiện như đinh sắt, cọc bê tông, vạch sơn, cọc gỗ. Đồng thời, cần lập Bản mô tả ranh giới, mốc giới thửa đất để sử dụng làm căn cứ thực hiện đo đạc ranh giới thửa đất. Ngoài ra, người sử dụng đất cũng được yêu cầu xuất trình các giấy tờ liên quan đến thửa đất, có thể cung cấp bản sao các giấy tờ đó mà không cần công chứng hay chứng thực.
Ranh giới của thửa đất được xác định dựa trên hiện trạng đang sử dụng, quản lý và các kết quả liên quan đến ranh giới, như bản án của tòa án, giấy chứng nhận, quyết định hành chính của cấp có thẩm quyền. Trong trường hợp đang có tranh chấp về ranh giới thửa đất, đơn vị đo đạc phải thông báo cho Ủy ban nhân dân cấp xã để giải quyết. Nếu tranh chấp chưa được giải quyết trong thời gian đo đạc, đo đạc được thực hiện theo ranh giới thực tế đang sử dụng, quản lý hoặc đo vẽ khoanh bao các thửa đất tranh chấp. Đơn vị đo đạc phải lập bản mô tả thực trạng phần đất đang tranh chấp và gửi Ủy ban nhân dân cấp xã để tiếp tục giải quyết tranh chấp.
>> Xem thêm: Mẫu biên bản xác định ranh giới thửa đất
3. Thủ tục giải quyết tranh chấp ranh giới đất
Khi đối mặt với các tranh chấp liên quan đến ranh giới đất, việc hiểu rõ quy trình giải quyết tranh chấp là rất quan trọng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp và đạt được sự công bằng. Quy trình này được chia thành các bước cụ thể nhằm đảm bảo rằng các vấn đề liên quan đến mốc giới đất được xử lý một cách hợp lý và theo đúng quy định của pháp luật. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về từng bước trong quy trình giải quyết tranh chấp ranh giới đất.
Bước 1: Hòa giải tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp xã
Khi các bên liên quan đến tranh chấp mốc giới đất không thể tự thỏa thuận và giải quyết vấn đề thông qua bàn bạc, bước đầu tiên trong quy trình giải quyết tranh chấp là nộp đơn yêu cầu hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã. Quy trình hòa giải tại cấp xã như sau:
Tự hòa giải: Trước khi nộp đơn, các bên tranh chấp có thể thử giải quyết vấn đề bằng cách tự thỏa thuận trên cơ sở tự nguyện và tôn trọng lợi ích của nhau. Việc này giúp giảm thiểu sự can thiệp của cơ quan nhà nước và có thể dẫn đến một giải pháp hòa bình và đồng thuận.
Nộp đơn yêu cầu hòa giải: Nếu các bên không thể đạt được thỏa thuận, họ có quyền nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lên Ủy ban nhân dân cấp xã.
Thẩm tra và xác minh: Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ tiến hành thẩm tra và xác minh nguyên nhân tranh chấp, đồng thời thu thập các tài liệu và chứng cứ liên quan đến vụ việc.
Thành lập Hội đồng hòa giải: Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ thành lập Hội đồng hòa giải gồm các thành viên được chỉ định để tổ chức cuộc họp hòa giải. Các bên tranh chấp và các thành viên Hội đồng sẽ tham gia vào cuộc họp này.
Cuộc họp hòa giải: Hòa giải chỉ được tiến hành khi tất cả các bên tranh chấp đều có mặt. Quá trình này phải được thực hiện trong thời gian không quá 45 ngày kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu hòa giải.
Bước 2: Giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp huyện và tỉnh
Nếu việc hòa giải tại cấp xã không thành công, các bên tranh chấp có thể tiếp tục nộp đơn yêu cầu giải quyết tại Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh. Quy trình này bao gồm:
Nộp đơn yêu cầu giải quyết: Đương sự có quyền nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lên Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh, tùy theo quy định cụ thể của từng địa phương.
Cơ quan tham mưu: Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc tỉnh sẽ giao trách nhiệm cho cơ quan tham mưu chuyên môn để giải quyết tranh chấp. Cơ quan này sẽ đảm nhận nhiệm vụ thẩm tra, xác minh vụ việc và tổ chức hòa giải giữa các bên tranh chấp.
Tổ chức cuộc họp: Cơ quan tham mưu có thể tổ chức cuộc họp với sự tham gia của các ban, ngành liên quan và tư vấn luật đất đai để giải quyết tranh chấp (nếu cần thiết).
Hoàn chỉnh hồ sơ: Sau khi thu thập đầy đủ thông tin và tài liệu, cơ quan tham mưu sẽ hoàn chỉnh hồ sơ và trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng cấp để ra quyết định giải quyết tranh chấp.
Bước 3: Khiếu nại tại Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường
Nếu các bên tranh chấp không đồng ý với quyết định giải quyết của Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh, họ có quyền khiếu nại lên các cấp cao hơn:
Khiếu nại lên Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh: Đương sự có thể khiếu nại quyết định của Ủy ban nhân dân cấp huyện lên Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
Khiếu nại lên Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường: Trong trường hợp không đồng ý với quyết định của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, các bên có thể khiếu nại lên Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường để xem xét và giải quyết.
Bước 4: Khởi kiện ra Tòa án nhân dân
Nếu tất cả các biện pháp giải quyết tranh chấp qua các cấp chính quyền đều không thành công, các bên tranh chấp có quyền đưa vụ việc ra Tòa án nhân dân để giải quyết theo quy định của pháp luật:
Khởi kiện: Đương sự có quyền khởi kiện vụ việc lên Tòa án nhân dân để yêu cầu giải quyết tranh chấp mốc giới đất. Tòa án sẽ xem xét các chứng cứ và tài liệu liên quan để đưa ra phán quyết công bằng dựa trên pháp luật.
Việc hiểu rõ quy trình giải quyết tranh chấp mốc giới đất sẽ giúp các bên liên quan nắm bắt các bước cần thiết để bảo vệ quyền lợi của mình và đạt được sự giải quyết công bằng trong các vụ việc tranh chấp đất đai
>> Xem thêm:Ranh giới đất đai là gì?
4. Cơ quan giải quyết tranh chấp ranh giới đất
Cơ quan giải quyết tranh chấp ranh giới đất tùy thuộc vào tình trạng giấy tờ liên quan và các bên tranh chấp:
Tòa án: Giải quyết tranh chấp khi các bên hoặc một bên có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc giấy tờ liên quan khác như Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất.
Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh:
- Cấp huyện giải quyết tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân hoặc cộng đồng dân cư.
- Cấp tỉnh giải quyết tranh chấp khi một bên là tổ chức, tổ chức tôn giáo, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, hoặc tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường: Xem xét khiếu nại từ quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
Các bên cũng có thể khởi kiện tại Tòa án hoặc khiếu nại đến các cấp chính quyền nếu không đồng ý với quyết định giải quyết tranh chấp.
5. Câu hỏi thường gặp
Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết tranh chấp của Ủy ban nhân dân cấp huyện, có phải khiếu nại lên cấp cao hơn không?
Có, bạn có quyền khiếu nại lên Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện ra Tòa án nhân dân nếu không đồng ý với quyết định của Ủy ban nhân dân cấp huyện.
Các tài liệu nào có thể chứng minh quyền sử dụng đất trong trường hợp tranh chấp ranh giới đất?
Có thể sử dụng Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất, bản án của tòa án trước đây, quyết định hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, và các giấy tờ hợp pháp khác liên quan đến quyền sở hữu và sử dụng đất.
Nếu tranh chấp ranh giới đất chưa được giải quyết khi đơn vị đo đạc làm việc, đơn vị đo đạc có tiếp tục công việc không?
Có, đơn vị đo đạc sẽ tiếp tục dựa vào ranh giới thực tế đang sử dụng và quản lý để thực hiện đo đạc, và lập bản mô tả thực trạng phần đất đang tranh chấp gửi đến Ủy ban nhân dân cấp xã để tiếp tục giải quyết.
Hy vọng qua bài viết, ACC HCM đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về vấn đề “Thủ tục giải quyết tranh chấp ranh giới đất”. Đừng ngần ngại hãy liên hệ với ACC HCM nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.
